به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، اوایل اردیبهشت ماه بود که دولت تصمیم گرفت ارز 4200 تومانی را از واردات لاستیک خودرو و مواد اولیه تولید آن حذف کند. خبر این تصمیم در فضای مجازی منتشر شد، همان موقع مشخص بود که با این تصمیم دولت، قیمت لاستیک در بازار افزایش خواهد یافت. که البته قیمت تایر نیز هنوز این تصمیم اجرایی نشده بود در بازار افزایش یافت.
تولیدکنندگان لاستیک ایرانی به دلیل آنکه مواد اولیه تولید لاستیک در ایران کم است و پتروشیمی ها روی تولید گرید پلیمر مخصوص لاستیک تایر به خودکفایی نرسیده اند مجبور هستند تا بخش اعظمی از مواد اولیه مورد نیاز را وارد کنند اما مسئله اینجا است که افزایش نرخ ارز در همین چند ماه گذشته موجب شد تا واردات مواد اولیه تولید تایر خودرو در ایران نیز به مشکل برخورد کند و عملا قیمت لاستیک ایرانی نیز در بازار آزاد افزایش پیدا کند.
اواخر شهریور ماه بود که کارشناسان صنعت تایر و برخی از تولیدکنندگان تایر گفتند یا دولت ارز مورد نیاز واردات مواد اولیه را به تولیدکننده ایرانی بدهد تا بتواند لاستیک تولید کند یا اینکه اجازه دهد تا واردات با ارز 4200 تومانی ادامه یابد.
پیگیری از مسئولان وزارت صمت حاکی از این بود که ارز 4200 تومانی باید برای واردات لاستیک خودروهای سنگین تخصیص یابد تا مشکلی برای حمل و نقل جاده ای پیش نیاید اما قصه خودروهای سواری متفاوت است و لاستیک این خودروها باید با ارز نیمایی یا آزاد وارد شود و تولید کننده تایر خودروهای سواری نیز باید مواد اولیه مورد نیاز خود را با ارز آزاد یا نیمایی وارد کند.
این موضوع موجب شد تا دلالان که منافعشان در احتکار است دست به خرید لاستیک بزنند و آنها را در انبارهایشان ذخیره کنند تا در موعد مقرر یعنی زمانی که قیمت لاستیک در بازار افزایش می یابد به بازار تزریق کنند آنهم به صورت قطره چکانی تا بتوانند با افزایش قیمت لاستیک سود خوبی به جیب بزنند.
*واردات 40 درصدی مواد اولیه هایتک برای تولید لاستیک
در همین چند ماه گذشته در خبرها اعلام شد که انبارهای لاستیک توسط قوه قضاییه و بازرسی اصناف کشف و ضبط شده است اما هرگز مشخص نشد تکلیف لاستیک های کشف شده چه شد؟ همانطور که گفتیم بخش عمده مشکل گرانی لاستیک به عدم خودکفایی در مواد اولیه تولید لاستیک باز می گردد که باید توسط وزارت صمت پیگیری شود.
سهیل احمدیان از کارشناسان صنعت پلیمر به خبرنگار رادار اقتصاد می گوید حدود 55 تا 60 درصد از تولید مواد اولیه لاستیک و تایر خودروهای سبک در داخل کشور تولید و در اختیار کارخانه های تولید کننده لاستیک قرار می گیرد بنابراین فقط حدود 40 تا 45 درصد از مواد مورد نیاز تولید لاستیک از خارج وارد کشور می شود.
وی ادامه داد: نکته مهم این است که مهمترین بخش تولید لاستیک هم همین نخ های پلیمری است که در لایه های داخلی و زیرین لاستیک به کار می رود که از شرکت های تولیدکننده ترکیه ای ، کره ای و چینی وارد کشور می شود که روی قیمت نهایی لاستیک تاثیر بالایی دارد بنابراین صرف اینکه بگوییم در 60 درصد تولید لاستیک خودکفا هستیم نمی توانیم اعلام کنیم پس تاثیر نرخ ارز روی تولید لاستیک حدود 40 درصد است. زیرا اگر همین 40 درصد نباشد عملا لاستیکی در داخل کشور تولید نخواهد شد.
احمدیان با اشاره به اینکه عمده اشکال کار ما این است که وقتی میعانات گازی و گاز را در مجتمع های پتروشیمی تبیدل به پلیمر می کنیم فکر می کنیم ارزش افزوده ایجاد کردیم اظهار کرد؛ در صورتیکه پروپیلن و پلی پروپیلن های تولید شده را صادر می کنیم به کشور های صاحب صنعت و دوباره مایحتاج مورد نیاز را از این کشور ها وارد می کنیم که این مصداق خام فروشی در پتروشیمی است.
*مواد اولیه برای تولید نخ لاستیک داریم اما مسئول دلسوز نداریم
این کارشناس صنعت پلیمر با اشاره به اینکه متاسفانه زنجیره تولید محصولات پتروشیمی تا پایین دست ادامه پیدا نکرده است گفت: صنعت پلیمر دارای زنجیره ارزش گسترده ای است که مسئولان پتروشیمی و وزارت صنعت باید به فکر راه اندازی کارخانه های تبدیل پلیمر از جمله نخ های مورد نیاز صنعت تولید لاستیک باشند.
وی با اشاره به اینکه تا زمانی که در تولید مواد اولیه مورد نیاز لاستیک در داخل کشور به طور کامل خودکفا نشده ا یم مشکل ادامه داردگفت: با هر تغییر نرخ ارزی قیمت خرید مواد اولیه نیز بالا می رود به طوریکه در همین سال جاری تغییر قیمت لاستیک خودروهای سواری برای سومین بار است که رخ می دهد.
احمدیان با اشاره به اینکه در اواخر دولت دهم مجموعه وزارت صمت تصمیم داشت تا کارخانه های صنایع تکمیلی صنعت پتروشیمی را گسترش دهد گفت: در تمام کشورهای صاحب صنعت پتروشیمی، مجموعه ها به صورت یکپارچه دیده می شود اما در ایران مجموعه پتروشیمی زیر نظر وزارت نفت است اما صنایع تکمیلی زیر نظر وزارت صمت است که این مسئله نتوانسته است منجر به ایجاد زنجیره ارزش از بالا دست به پایین دست شود برای همین بخش قابل توجهی از تولیدات پتروشیمی ایران به صورت خام صادر می شود در صورتیکه اگر هماهنگی ها بین مجموعه نفت و صنعت وجود داشت امروز نباید حتی یک گرم از محصولات پتروشیمی به صورت خام صادر می شد.
*تا برای خرید مواد اولیه نیاز به ارز داریم قیمت لاستیک هم تابعی از قیمت ارز خواهد بود
وی در پاسخ به این سوال که آیا با این شرایط واقعا افزایش قیمت لاستیک در ایران صحیح بوده است گفت: تا وقتی نتوانیم مواد اصلی مورد نیاز تولید لاستیک را در داخل تامین کنیم با تغییرات نرخ ارز قیمت ها بالا خواهد رفت.
احمدیان اظهار کرد: جالب است بدانید مواد اولیه تولید لاستیک از کشورهایی به ایران می آید که صاحب نفت و گاز نیستند که این خسران بزرگی برای ایران است که نتوانسته زنجیره ارزش پتروشیمی را تا آخرین حلقه ایجاد کند.
براساس اعلام مسئولان وزارت صمت سالانه 25 میلیون حلقه لاستیک در داخل کشور تولید می شود که بخش قابل توجهی از بازار لاستیک توسط محصولات ایرانی تامین می شود. اما با این حال تمام لاستیک تولیدی در داخل به مواد والیه وارداتی وابسته است؛ همانطور که گفته شد تصمیم دولت برا حذف ارز 4200 تومانی از واردات تایر و مواد اولیه تولید لاستیک از ابتدای سال جاری موجب شد تا قیمت لاستیک در 3 مرحله افزایش یابد.به طوریکه داوود سعادتی‌نژاد در مورد افزایش 50 درصدی قیمت لاستیک اظهار کرده است: این افزایش قیمت فقط برای لاستیک‌های سواری و رادیال است و لاستیک‌های سنگین افزایش قیمت نداشتند. با این 50 درصد افزایش، قیمت لاستیک امسال به 105 درصد رسید. 20 درصد اول سال، 35 درصد تیر ماه و 50 درصد هم الان به قیمت لاستیک اضافه شده است.
رییس اتحادیه فروشندگان لاستیک، روغن و فیلتر تهران تصریح کرد: علت افزایش قیمت لاستیک گران شدن مواد اولیه است. قبل از تیرماه؛ تولیدکنندگان ارز دولتی 4200 تومانی دریافت می‌کردند، اما الان همه مواد اولیه خود را با ارز نیمایی و آزاد وارد می‌کنند.
* کمبود لاستیک در بازار وجود ندارد
محمداسماعیل متقی یکی از تولیدکنندگان و فعالان صنعت تایر در گفت وگو با خبرنگار رادار اقتصاد می گوید: گرانی لاستیک در بازار به دلیل کمبود آن نیست بلکه به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه است زیرا دولت یکباره تصمیم گرفت ارز دولتی را از روی واردات مواد اولیه لاستیک حذف کند.
وی ادامه داد: این تصمیم خلق الساعه که در نیمه اول سال جاری گرفته شد موجب شد تا تولیدکننده نتواند به تعهدات خود عمل کند و مواد اولیه تولید لاستیک با اینکه ثبت سفارش شده بود وارد کشور کند.
متقی ادامه داد: برخی از شرکت ها در همان موقع قیمت لاستیک را افزایش دادند تا بتوانند براساس نرخ های جدید ارز مواد اولیه را وارد کنند، که البته این افزایش قیمت با مجوزی بود که دولت صادر کرد یعنی همان حذف ارز 4200 تومانی. حذف ارز 4200 تومانی یعنی آقای تولید کننده دیگر ارز ترجیحی نداریم به شما بدهیم، هر کاری می خواهی انجام بده یا کارخانه را جمع کن یا قیمت را بالا ببر.
وی ادامه داد: صنعت تولید تایر در کشور به دلیل واردات تایر با 60 تا 70 درصد ظرفیت فعالیت می کند که اگر حمایت از این صنعت صورت گیرد که منظورم حمایت مالی نیست بلکه جلوی واردات و قاچاق لاستیک گرفته شود تولید کننده می تواند در مدت زمان کوتاهی تولید را بالا برد.
وی در پاسخ به این سوال که چند در صد از صنعت تایر به مواد اولیه خارجی وابسته است گفت: حدود 60 درصد از مواد اولیه تولید تایر در داخل کشور تولید می شود اما 40 درصد باقیمانده که جزو صنایع هایتک محسوب می شود از خارج وارد می شود که روی قیمت لاستیک نیز موثر هستند.
*نامه نوشتیم آماده خودکفایی در تولید مواد اولیه لاستیک هستیم کسی جواب ما را نداد
متقی با تاکید براینکه وزارت صنعت باید از تولید مواد اولیه لاستیک حمایت کند تا نیاز به واردات همین 40 درصد مواد اولیه هم برطرف شود گفت: از اواخر دولت دهم با جمعی از فعالان صنعت لاستیک بارها با وزارت صمت نامه نگاری کردیم تا بتوانیم اقدام به تولیدمواد اولیه کنیم که مسئولان وقت وزارت صمت در دولت دهم به دلیل آنکه اواخر دولت بود جواب ما را ندادند و در در دولت یازدهم که سیاست ها تغییر کرد و دنبال جنس خارجی بودند و منتظر که برجام امضا شود به همین دلیل درخواست های ما نتیجه نداد.
متقی با اشاره به اینکه رشد اقتصادی و خودکفایی با شعار محقق نمی شود گفت: میلیارد ها تومان هزینه کردیم تا صنعت لاستیک در کشور پا بگیرد که خوشبختانه تا مرحله خوبی هم پیش رفتیم اما گویا برخی ها نمی خواهند این صنعت به طور کامل خودکفا شود که اینها خائن هستند.
وی تصریح کرد: ما از اینکه قیمت لاستیک افزایش یابد خوشحال نیستیم زیرا به این فکر می کنیم که مصرف کننده باید بتواند لاستیک مورد نیاز خود را تامین کند اما وقتی ثبات در نرخ ارز وجود ندارد و از طرفی تولید ما وابسته به واردات 40 درصد مواد اولیه است پس ناچاریم که قیمت ها را افزایش دهیم.
این تولیدکننده تایر در کشور گفت: اخیرا نمایندگان مجلس اعلام کرده اند وقتی صنعت تایر فقط نیاز 40 درصدی به واردات مواد اولیه دارد نباید قیمت محصول نهایی در کشور بالا رود درصورتیکه این آقایان نمی دانند قیمت ارز از ابتدای سال که 15 هزار تومان بود تا امروز که حدود 27 هزار تومان است چه بلایی بر سر تولید کننده آورده است. بنابراین نماینده ها اگر نمی توانند جلوی دولت را در خصوص افزایش نرخ ارز بگیرند و یا نمی توانند دولت را وادار کنند که مواد اولیه تولید لاستیک به طور کامل در داخل کشور تولید شود، بهتر است سکوت کنند و اجازه دهند چرخ صنعت بچرخد تا مانع از بیکاری کارگران شاغل در این صنعت شوند!
منبع: رادار اقتصاد
